حکاکی روی فلز با اسید یکی از روش هایی می باشد که از آن برای برش دادن فلزات و ایجاد نقش های گوناگون روی آن استفاده می‌شود. این روش یکی از روش های قدیمی و هنری است که در ایران و جهان بسیار مورد استفاده قرار گرفته است.

تکنیک حکاکی با اسید برای طراحی و ساخت انواع جواهرات، ساعت ها، شمعدان ها، تابلوهای تقدیر و غیره بسیار مفید است. نکات شگفت انگیز درباره حکاکی روی فلز با استفاده از اسید شامل مواردی مانند آموزش حکاکی با اسید، انواع ابزار و مواد مورد نیاز برای این روش، نکاتی در خصوص انتخاب فلزات مناسب برای حکاکی، نکاتی درباره رعایت ایمنی در اجرای این روش و سایر موارد مفید و کاربردی است.

آموزش اسیدکاری فلزات به روش ساده

در این روش، طرح مورد نظر را روی فلز پیاده می کنند، قسمت‌هایی را خالی می‌گذارند یا بخش هایی را خراش می‌دهند تا با قرار دادن آن در ظرف حاوی اسید، تصویر یا طرح مورد نظر روی قطعه ایجاد شود. در واقع در این روش، قسمت هایی که می خواهد حکاکی شود توسط اسید سوزانده می شود. لازم است همین ابتدا آموزش اسیدکاری فلزات در نظر داشته باشید که مدت زمان مورد نیاز برای رها کردن قطعات در اسید، به نوع فلز، ضخامت آن و میزان عمق حکاکی بستگی دارد.

آموزش حکاکی فلزات با اسید از طریق جریان الکتریکی

استفاده از جریان الکتریکی در فرایند اسید کاری، یکی از جدیدترین روش هایی است که در حکاکی روی فلزات با اسید انجام می شود. برای این کار کاتد گرافیکی را در محلول اسیدی به طور معلق قرار می دهند و آند را به قطعه فلزی مورد نظر وصل می کنند.لازم است بدانید، تعیین مقدار جریان مستقیم با توجه به ابعاد قطعه قابل تغییر است؛ اما معمولا از ولتاژی کمتر از 2 ولت استفاده می کنند.

نکات مهم در آموزش اسیدکاری فلزات

• استفاده از ماسک فیلتر دار برای هر اسید، محافظ صورت، دستکش، لباس مناسب و کفش ضد اسید برای کاربر ضروری است.

• استفاده از هود قوی به همراه یک دودکش بلند برای بیرون راندن گازهای سمی ایجاد شده در حین کار ضرورت دارد.

• داشتن تهویه مناسب مانند پنکه، کولر وغیره می تواند زودتر هوای محیط کاری را تغییر دهد.

• استفاده از جوش شیرین، به عنوان ماده خنثی کننده اسید، می تواند در صورت بروز مشکل به شما کمک کند.

کاربرد اسیدکاری 

اسیدکاری بر روی فلزات، هنری است که یادگیری آن می تواند برای شما آسان باشد، اما تسلط بر روی آن کمی دشوار است. شما با انجام دادن آن می‌توانید آثاری هنری و دیدنی بر روی جواهرات، وسایل تزئینی، انواع پلاک ها و تابلو ها خلق کنید.

از کاربرد های حکاکی روی فلز با اسید، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جهت چاپ عکس روی فلز

• مورد استفاده در لوح های یادبود

• حکاکی بر روی پلاک های مختلف

• طراحی بر روی تابلو های راهنمایی

فرایند حکاکی با اسید

قبل از شروع به حکاکی روی فلز با اسید، باید سطح آن را آماده کنید. این کار شامل پاکسازی سطح فلز از هر گونه چربی، گرد و غبار و خاک و آلودگی دیگری است. برای این منظور می توان از مواد شوینده مانند الکل و اسید استفاده کرد.

با توجه به نوع فلزی که قرار است بر روی آن حکاکی شود، باید اسید مناسب را انتخاب کنید. برای مثال، برای حکاکی روی فلزات آهنی از اسید کلریدریک استفاده می شود و برای حکاکی روی فلزات آلومینیومی از اسید نیتریک استفاده می شود.

در این مرحله، باید قسمتی از فلز که نمی خواهید روی آن حکاکی شود را با استفاده از ماسکینگ پوشش دهید. این کار شامل استفاده از موادی مانند روغن، ماسکینگ تیپ و چسب است. پوشش دادن قسمتی از فلز که نمی خواهید روی آن حکاکی شود، به شما کمک می کند تا طرح دقیق تری روی فلز حکاکی کنید.

پس از اتمام حکاکی روی فلز با اسید، باید فلز را با آب شستشو داده تا اسید روی آن بماند. سپس باید فلز را خشک کنید و از پوششدهی و ماسکینگ خارج کنید. برای خارج کردن پوششدهی می توان از ابزارهایی مانند مواد شوینده و برس استفاده کرد

مزایا و معایب حکاکی با اسید

مزایا

• قیمت مناسب: حکاکی با اسید، یکی از روش‌های ارزان برای حکاکی روی فلزات است. در مقایسه با روش‌های دیگری مانند حکاکی با لیزر، قیمت آن کمتر است. 

• انعطاف پذیری در طراحی: حکاکی روی فلز با اسید، امکان حکاکی طرح‌های پیچیده و دقیق را فراهم می‌کند. این روش به طراحان فرصت می‌دهد تا طرح‌های خاص و منحصر به فردی را بر روی فلزات حک کنند.

• کیفیت حک بالا: حکاکی روی فلز با اسید، باعث ایجاد برجستگی‌هایی روی سطح فلز می‌شود که باعث افزایش کیفیت حک می‌شود. این روش، برای حکاکی روی فلزاتی که به دلیل سختی و یا ظرفیت بالای حرارتی، حکاکی با روش‌های دیگر ممکن نیست، مناسب است.

معایب

• زمان مصرفی زیاد: حکاکی روی فلز با اسید، نیاز به زمان بیشتری نسبت به روش‌های دیگر دارد. این روش، برای حکاکی تعداد بالایی از فلزات، زمان مصرفی زیادی دارد.

• خطرات بهداشتی: حکاکی با اسید، به دلیل استفاده از اسید، خطرات بهداشتی دارد. این روش، نیازمند استفاده از وسایل ایمنی مانند دستکش و عینک محافظ است.

• محدودیت در انواع فلزات: حکاکی با اسید، تنها برای برخی از فلزات مانند مس و فولاد مناسب است. برای حکاکی روی فلزاتی مانند آلومینیوم و تیتانیوم، این روش مناسب نیست.

تکنیک‌های حکاکی اسیدی

حکاکی عمیق یکی از روش‌های حکاکی اسیدی است که برای ایجاد نقش‌های عمیق روی فلزات استفاده می‌شود. در این روش، فلزات به صورت عمیق حک می‌شوند و نقش‌هایی با عمق بیشتری نسبت به حکاکی سطحی ایجاد می‌شوند.

برای انجام حکاکی عمیق، اسیدهای قوی مانند اسید نیتریک و اسید کلرواکسیلیک استفاده می‌شود که باید با احتیاط و دقت بالا به کار گرفته شوند.

حکاکی سطحی یکی دیگر از روش‌های حکاکی روی فلز با اسید است که برای ایجاد نقش‌های سطحی روی فلزات استفاده می‌شود. در این روش، فلزات به صورت سطحی حک می‌شوند و نقش‌هایی با عمق کمتری نسبت به حکاکی عمیق ایجاد می‌شوند.

برای انجام حکاکی سطحی، اسیدهای ضعیف‌تر مانند اسید نیتریک با آب اکسیژنه مخلوط شده و به عنوان محلول حکاکی استفاده می‌شود.

در هر دو روش حکاکی اسیدی عمیق و سطحی، باید از اسیدهای قوی و ضعیف با احتیاط و دقت بالا استفاده شود. همچنین، برای دستیابی به نتایج بهتر و دقیق‌تر، می‌توان از قالب‌های حکاکی استفاده کرد که به صورت دقیق نقش‌های مورد نظر را روی فلز حک می‌کنند.

انواع اسیدهای مورد استفاده در حکاکی

در حکاکی روی فلز با اسید، انتخاب اسید مناسب بسیار مهم است. در این روش، اسید با ترکیبی از آب و اسیدهای شیمیایی تهیه می‌شود که برای حکاکی روی فلزات استفاده می‌شود. در ادامه به معرفی انواع اسیدهای مورد استفاده در حکاکی روی فلز پرداخته می‌شود.

اسید سولفوریک یکی از محبوب‌ترین اسیدهای استفاده شده در حکاکی روی فلز است. این اسید بسیار قوی و تاثیرگذار است و برای حکاکی روی فلزات سنگین مانند فولاد، آهن، مس و برنج مناسب است. به دلیل خطراتی که با استفاده از این اسید همراه است، احتیاط در استفاده از آن الزامی است.

اسید نیتریک نیز یکی از اسیدهای قدرتمند و تاثیرگذار در حکاکی روی فلزات است. این اسید برای حکاکی روی فلزات سبک مانند آلومینیوم و تیتانیوم مناسب است. اما به دلیل خطراتی که با استفاده از این اسید همراه است، احتیاط در استفاده از آن الزامی است.

اسید فسفریک نیز یکی از اسیدهای استفاده شده در حکاکی روی فلزات است. این اسید برای حکاکی روی فلزاتی مانند مس و برنج مناسب است. با استفاده از این اسید، می‌توان در طراحی‌های پیچیده و دقیق، نقوش و طرح‌های زیبا و جذاب حکاکی کرد.

دستگاه فایبر، جایگزین مناسب برای اسید کاری

امروزه با پیشرفت علم، متخصصان تمایل دارند روش های جدید را جایگزین روش های قدیمی مانند حکاکی روی فلز با اسید کنند. استفاده از این روش ها باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و انرژی می شود. یکی از بهترین دستگاه هایی که به منظور سهولت برش کاری و حکاکی ساخته شده، دستگاه فایبر یا لیزری است. این دستگاه قابلیت برش غیر فلزات و فلزات را دارد. شما می توانید بدون مصرف انرژی در سریع ترین زمان ممکن، طرح خود را روی قطعه مورد نظر پیاده کنید.

در پایان

حکاکی روی فلز با اسید یکی از روش هایی می باشد که از آن برای برش دادن فلزات و ایجاد نقش های گوناگون روی آن استفاده می‌شود. این روش یکی از روش های قدیمی و هنری است که در ایران و جهان بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. تکنیک حکاکی با اسید برای طراحی و ساخت انواع جواهرات، ساعت ها، شمعدان ها، تابلوهای تقدیر و غیره بسیار مفید است. نکات شگفت انگیز درباره حکاکی روی فلز با استفاده از اسید شامل مواردی مانند آموزش حکاکی با اسید، انواع ابزار و مواد مورد نیاز برای این روش، نکاتی در خصوص انتخاب فلزات مناسب برای حکاکی، نکاتی درباره رعایت ایمنی در اجرای این روش و سایر موارد مفید و کاربردی است.